W sercu starożytnego świata – zabytki Aten
Imponujące świątynie i wspaniałe budowle owiane legendami stanowią wizytówkę greckiej stolicy. Zabytki Aten potrafią zachwycić. Pod rządami Peryklesa miasto osiągnęły szczyt rozwoju demokracji, filozofii oraz sztuki. W rezultacie stało się najbardziej wpływowym polis w całej Grecji. W tym okresie odbudowano Akropol i wzniesiono wspaniałe budowle, w tym słynny na całym świecie Partenon.
Trudno zliczyć zabytki Aten, ale na pewno warto zobaczyć najważniejsze z nich. Wycieczkę warto rozpocząć od świątyni Zeusa Olimpijskiego, która wedle mitologii została wzniesiona ku czci najważniejszego z bogów w podzięce za uratowanie rodzaju ludzkiego. Ponoć jej budowę, która trwała 700 lat, zainicjował Deukalion – mityczny przodek Greków, odpowiednik biblijnego Noego. Obecnie na rozległym placu można podziwiać 16 ze 104 stojących tu niegdyś kolumn. Tuż obok znajduje się Łuk Hadriana, który prawdopodobnie był niegdyś bramą wjazdową do zbudowanej przez filhelleńskiego cesarza nowej dzielnicy Aten, czyli Hadrianoupolis. Naprzeciwko łuku leży słynny deptak Dionisiou Aeropagitou, którym dotrzecie do Muzeum Akropolu i południowego stoku wzgórza.
W drodze na akropol
Zabytki Aten posiadają także artystyczny wymiar, o czym świadczą teatr Dionizosa – najstarszy na świecie (VI w p.n.e.), który mógł pomieścić 17 tys. widzów oraz odeon Heroda Attyka. Odeon został wzniesiony w 161 r. n.e. przez nauczyciela cesarza Marka Aureliusza i sławnego w tamtej epoce bogacza Heroda Attyka, który w ten sposób uczcił pamięć ukochanej żony. Na jednej z najciekawszych ateńskich scen do tej pory odbywają się spektakle i koncerty. Występowali tu m.in. Luciano Pavarotti, Frank Sinatra czy zespół Foo Fighters.
Akropol to zdecydowanie najsławniejszy kompleks zabytkowy w całej Grecji. Droga na wzgórze wiedzie przez monumentalną bramę – Propyleje, po przekroczeniu której rozpoczyna się dawna Iera Odos (‘Święta Droga’) prowadząca do Partenonu. Świątynia Ateny Dziewicy uważana jest za szczytowe osiągnięcie greckiej architektury. Kolumny zostały ukształtowane w taki sposób, żeby wywołać wrażenie idealnego poziomu i pionu: dystans między tymi stojącymi najbardziej na zewnątrz jest mniejszy niż między tymi stojącymi w środku, a każda z kolumn nieznacznie pochyla się w stronę środka świątyni. Niegdyś w jej wnętrzu stał stworzony przez Fidiasza posąg Ateny wykonany ze złota i kości słoniowej. Niestety, w czasach bizantyjskich rzeźba została wywieziona do Konstantynopola i słuch po niej zaginął. Przez wieki zabytki Aten pełniły różne role i tak też było w przypadku Partenonu, w którym mieścił się kościół, meczet a nawet magazyn broni.
Inną bardzo ciekawą budowlą jest Erechtejon, gdzie zgodnie z mitem toczył się spór między Ateną a Posejdonem o panowanie nad Attyką. Zwyciężyła Atena, która ofiarowała mieszkańcom miasta drzewko oliwne. Najbardziej rozpoznawalnym elementem świątyni jest ganek, na którym ustawione są figury sześciu kariatyd, które najpewniej wyobrażają młode arystokratki, oddane na służbę bogini. Ciekawostką jest, że w czasach okupacji tureckiej mieścił się tutaj harem.
Starożytne miejsce zgromadzeń
Wędrując śladami dawnych Ateńczyków, dotrzecie do starożytnej agory, gdzie narodziła się demokracja. Agora stanowiła centrum handlowe, administracyjne, kulturalne i religijne. Służyła spotkaniom towarzyskim, wymianie myśli, idei i poglądów. Handlowano tu wszystkim – od jedzenia po zeznania świadków sądowych. Na jej terenie mieści się najlepiej zachowana świątynia Grecji, czyli Tezejon. Nazwa świątyni jest myląca, bo wcale nie zbudowano jej ku czci Tezeusza, tylko Ateny i Hefajstosa.
Uzupełnieniem starożytnej agory było leżące nieopodal rzymskie forum zbudowane za czasów Oktawiana Augusta jako zespół handlowy. Do najważniejszych zabytków należy Wieża Wiatrów – ośmiokątna konstrukcja zaprojektowana w I w. p.n.e. przez syryjskiego astronoma Andronika z Kyrros. Wieża pełniła wiele funkcji: była wiatrowskazem, zegarem wodnym oraz zegarem słonecznym. W czasach bizantyjskich zbudowano tutaj kilka kościołów. Z kolei za panowania tureckiego znajdował się tu bazar, a Wieża Wiatrów służyła derwiszom jako miejsce tańców i medytacji.
Keramejkos, czyli zabytkowa nekropolia
Ostatnim przystankiem na mitologicznej trasie jest starożytny cmentarz Keramejkos, niegdyś zwany przez mieszkańców królestwem Hadesa. Obszar dzielił się na dwie części: wewnętrzną i zewnętrzną. Pierwsza była dzielnicą Aten, w której osiedli garncarze, stąd najpewniej nazwa miejsca (od greckiego słowa keramikós oznaczającego ‘gliniany’). W drugiej części znajdował się miejski cmentarz, gdzie znaleziono liczne przykłady stel nagrobnych i naczyń. Centralną częścią cmentarza jest aleja grobów, przy której zachowały się najbardziej reprezentacyjne zabytki starożytnej nekropolii, w tym groby ważnych ateńskich rodzin. W samym centrum Keramejkos znajdują się dwie sławne ateńskie bramy: Dipylon (‘brama podwójna’), będąca niegdyś główną bramą wjazdową do Aten i Iera Pili (‘święta brama’), gdzie zaczynała się droga w stronę Eleusis – miasta znanego z urządzanych tam misteriów.
Warto wiedzieć: pojedyncze bilety wstępu są droższe od zbiorczego, który uprawnia do wejścia na teren wszystkich ww. zabytków.
