Bogowie Grecji. Poznaj miejsca z mitów

Grecja pełna imponujących starożytnych zabytków jest wymarzonym miejscem dla wszystkich zainteresowanych jej mitologią. Poznaj miejsca owiane legendą i zobacz, gdzie żyli, kochali i walczyli bogowie Grecji.

Naksos: Dionizos i Ariadna

Z wyspą Naksos związanych jest wiele legend i mitów. Najsłynniejszy mówi o porzuceniu Ariadny przez Tezeusza. Po zabiciu Minotaura Tezeusz opuścił Kretę wraz z Ariadną, córką króla Minosa i wyruszył do Aten. Pogoda sprawiła jednak, że statek musiał zatrzymać się na wyspie Dia (dzisiejsze Naksos). Gdy młodzi spali, Dionizos, który zakochał się w Ariadnie od pierwszego wejrzenia, odwiedził Tezeusza we śnie i nakazał mu pozostawienie dziewczyny na wyspie. Młodzieniec, także zakochany w Ariadnie, początkowo sprzeciwił się woli boga, jednak kiedy ten mu zagroził, musiał ustąpić. Bogowie Grecji znani byli przecież ze swojej nieprzewidywalności. Gdy Ariadna obudziła się następnego poranka, zamiast Tezeusza zobaczyła Dionizosa. Natychmiast zaczęła szukać ukochanego, ale szybko zrozumiała, że została przez niego porzucona. Bóg wina oświadczył się Ariadnie, oferując jej dwa prezenty: wino ze złotej czary i złoty wianek z cennymi kamieniami, który ponoć był darem od samej Afrodyty. Dziewczyna zła na Tezeusza przyjęła oświadczyny Dionizosa. Para najpierw udała się na Górę Drios (dzisiejsze Koronos) a stamtąd na Olimp.

kamienny monument — *Portara – drzwi do nieukończonej świątyni Apollina na Naksos.*

Eleusis: Demeter i Persefona

Powstanie sanktuarium Demeter w Eleusis objaśnia mit o tej bogini i jej córce Persefonie. Zgodnie z nim Hades, bóg świata podziemnego, uprowadził córkę bogini przyrody i uczynił ją swoją żoną. Zrozpaczona Demeter przez 9 dni i 9 nocy tułała się po ziemi, próbując odnaleźć ukochaną córkę. W końcu bogini dotarła do rządzonego przez króla Keleosa miasta Eleusis, gdzie incognito została niańką królewskiego syna. Jej rozpacz jednak była coraz głębsza, co odbiło się na przyrodzie: pola w okolicy przestały dawać jakiekolwiek plony. Inni bogowie Grecji zaczęli się niepokoić. Zeus wysłał Hermesa do świata podziemnego, by wymógł na Hadesie zawarcie kompromisu. Na mocy umowy między Demeter a władcą podziemi, Persefona spędzała od tej pory część roku z matką, a pozostały czas ze swym mężem. Widocznym znakiem tych spotkań stal się cykl pór roku. Król Keleos w końcu odkrył boską naturę niańki swojego dziecka, a Demeter nakazała mu zbudować w Eleusis świątynię ku czci swojej i Persefony.

Cypr: Afrodyta

Według mitu, w Petra Tou Romiou z morskich fal wyłoniła się bogini miłości i piękna – Afrodyta. Na brzegu czekały na nią Charyty, boginie wdzięku, piękna i radości, które natarły ciało bogini wonnościami, ubrały w delikatne szaty i przyozdobiły biżuterią. Następnie zawiozły Afrodytę na Olimp, gdzie nowoprzybyła wzbudziła podziw bogów oraz zazdrość Hery i Ateny.

Z Petra Tou Romiou związanych jest wiele przesądów. Jeden z nich mówi, że jeśli znajdzie się kamień w kształcie serca i podaruje ukochanej osobie, ta odwzajemni uczucia. Według innej wersji, wkrótce spotka się miłość. Kolejna legenda głosi, że chcąc pozostać wiecznie pięknym i młodym, należy trzykrotnie opłynąć nago środkową skałę podczas pełni księżyca. Na przybrzeżnych krzewach wiszą woty. Ponoć zawieszenie tu wstążki równa się prośbie o zesłanie miłości.

wybrzeże ze skałami w tle — *Petra Tou Romiou na Cyprze – miejsce narodzin Afrodyty.*

Kreta: Zeus i Kronos

Ukryta w górze Idy jaskinia Dikte na Krecie jest miejscem o wielkim znaczeniu mitologicznym. To tutaj ukrywał się Zeus przed swoim ojcem Kronosem, któremu przepowiedziano, że jedno z dzieci pozbawi go władzy, dlatego bóg połykał je zaraz po urodzeniu. Ten los spotkał rodzeństwo Zeusa, czyli Demeter, Hestię, Herę, Hadesa i Posejdona. Rei udało się uratować najmłodszego syna, podając Kronosowi kamień owinięty w pieluszki. Ukryła Zeusa w jaskini na Krecie, gdzie malcem zaopiekowała się koza Amaltea. Miejsce szybko stało się miejscem kultu i pielgrzymki. Jaskinia Zeusa to bardzo ciekawe miejsce wypełnione wspaniałymi formacjami skalnymi i podziemnymi basenami. Z czasem bogowie Grecji z Zeusem na czele pokonali tytana.

Delos: Apollo i Artemida

Na małej, skalistej wysepce na Morzu Egejskim, przy słynnej palmie, Leto urodziła Zeusowi Apolla i Artemidę, a bóg przyglądał się temu wydarzeniu z góry Kynthos. Z jej szczytu rozciąga się wspaniały widok na Cyklady – stąd właśnie wzięła się nazwa całego archipelagu, która oznacza „krąg wokół Delos”. Zanim jednak urodziły się tutaj dzieci Zeusa, wyspa dryfowała samotnie po morzu. Potem jednak została przytwierdzona przez Posejdona czterema diamentowymi słupami w samym środku Cyklad. Wkrótce stała się jednym z najważniejszych ośrodków kultu Apolla. Odbywało się tu święto Delia ku jego czci obchodzone przez 4 lata i zainaugurowane przez Jonów, którzy pojawili się na wyspie ok. 1000 roku p.n.e. Ołtarz Apolla w Delos był przez niektórych zaliczany do cudów świata. Jak mówi legenda, zbudował go sam bóg w wieku 4 lat z rogów kozic upolowanych przez Artemidę.

starożytne kolumny i statek w tle — *Delos zwane jest pępkiem Cyklad.*

Delfy: Apollo i Pytia

Delfy w czasach swojej świetności stanowiły centrum Europy pod względem religijnym, kulturalnym oraz społecznym. Nazywano je pępkiem świata, gdyż wedle mitologii to właśnie tu spotkały się dwa orły wypuszczone w przeciwne strony świata przez Zeusa, wyznaczając środek ziemi. Cały kompleks podzielony jest na trzy części. Największym jest Święty Krąg, w którym znajdują się ruiny najważniejszej budowli, czyli Świątyni Apolla. Tutaj rezydowała najważniejsza wyrocznia – kapłanka Pytia, która wdychając halucynogenne opary, wprowadzała się w narkotyczny stan i wypowiadała przepowiednie, które kierowały losem całego greckiego świata. Ale do wyroczni przyjeżdżali również władcy z wielu innych stron, prosząc o radę w najważniejszych sprawach państwowych. Co ciekawe, jej odpowiedzi były zawsze dwuznaczne, by nikt nie mógł podważyć jej autorytetu.

Ateny: Atena i Posejdon

Na akropolu, wśród wielu wspaniałych świątyń, wznosi się Erechtejon. Ciekawa architektonicznie budowla powstała w latach 420–406 p.n.e. w miejscu pałacu z czasów mykeńskich. Jej najbardziej charakterystycznym elementem jest ganek, na którym zamiast kolumn ustawione są figury sześciu kariatyd. Zgodnie z mitem, to właśnie tu toczył się spór między Ateną a Posejdonem o panowanie nad Attyką. Bogowie Grecji wzięli udział w zawodach, aby wywalczyć sobie prawa do najważniejszego miasta Hellady. Miało ono zostać nazwane imieniem tego boga, który podaruje mieszkańcom najbardziej przydatny prezent. Posejdon wbił trójząb w ziemię, z której wytrysnęło źródło, ale niestety ze słoną wodą. Z kolei w miejscu, gdzie Atena wbiła swój tyrs, wyrosło drzewo oliwne. Ateńczycy uznali dar bogini za bardziej przydatny.

akropol bogowie Grecji — *Za czasów okupacji tureckiej w Erechtejonie mieścił się harem.*

Rodos: Helios

Mit o powstaniu wyspy mówi, że gdy Zeus zwyciężył Gigantów podzielił Ziemię między bogów. W tym czasie Helios, bóg słońca był nieobecny i nikt nie pamiętał, żeby go uwzględnić. Gdy powrócił na Olimp, zażądał swojej części, ale Zeus nie chciał zgodzić się na ponowne losowanie. Helios poprosił więc, żeby ląd, który wyłoni się z morza przypadł jemu. Bogowie Grecji wyrazili zgodę. Następnego ranka z dna morskiego wyłoniła się Rodos, którą Helios otoczył opieką. To ponoć dlatego słońce na wyspie świeci przez niemal cały rok. Wedle legend, w porcie Mandraki miała stać ogromna statua Kolosa wyobrażająca boga słońca. Inne podania mówią, że posąg stał na dziedzińcu Pałacu Wielkich Mistrzów do trzęsienia ziemi w 226 r. p.n.e., kiedy to został zniszczony. Następnie wywieźli go z wyspy w VII w. Arabowie na 900 wielbłądach. I słuch po nim zaginął.

Eubea: Hera i Zeus

Wszyscy znają najsłynniejszą parę greckiej mitologii – Zeusa i Herę, ale niewielu wie o początkach ich znajomości. A te były namiętne! Hera konsekwentnie odrzucała zaloty Zeusa, który jawił jej się – z czasem okazało się, że bardzo słusznie – jako bawidamek. Władca Olimpu nie dawał za wygraną, stosując coraz to wymyślniejsze techniki uwodzenia. Wedle mieszkańców, to na cześć jej ulubionego słowa nazwał najwyższą na Eubei górę Ochi (z grec. nie). Zabieg poskutkował i Hera wreszcie uległa czarowi Zeusa. Tak najważniejsi bogowie Grecji stali się parą. Z okolicą wiąże się kolejna legenda. W niezwykle malowniczych, górzystych obszarach wokół miejscowości Styra znajduje się ponad 20 budowli megalitycznych, tzw. drakospita (smocze domy) stanowiących najbardziej tajemnicze zabytki Eubei. Ich ściany są tak grube i ciężkie, iż nie wierzono, że mógłby je zbudować człowiek.

kamienny domek — *Smocze domy na Eubei.*

Góra Olimp: bogowie Grecji w komplecie

Najwyższy masyw górski w Grecji, położony na pograniczu północnej i środkowej części kraju, był miejscem, gdzie rezydowali bogowie Grecji. Śmiertelnicy nie mieli tutaj wstępu. Śmiałkowie, którzy próbowali wejść na Olimp i tym samym znieważali swoich bogów, zostali zrzucani ze świętej góry. Najwyższy szczyt masywu, niegdyś helleński Panteon, to Mitikas (2917 m n.p.m). Okolica stanowi park narodowy ze wspaniałą florą, dlatego została uznana za zabytek międzynarodowej biosfery UNESCO. Wędrówka na szczyt zapewni niesamowite, zapierające dech w piersiach widoki. Warto też wiedzieć, że góra posiada duże znaczenie historyczne. Na jej zboczach rozgrywały się walki narodowo-wyzwoleńcze Greków.